Poradniki dla rodziców wyrastają jak grzyby po deszczu. Trudno się odnaleźć w gąszczu miliona propozycji i pewnie właśnie z tego względu bardzo często jestem pytana o te najlepsze. Dziś mam dla Was takie zestawienie! Moja subiektywna lista najlepszych książek nie jest krótka, bo zawiera aż 15 książek. Każda z nich jest jednak nieco inna. Znajdziecie tu książki o rozwoju, o regulacji emocji, o metodach i narzędziach wychowawczych. Wierzę, ze każdy z Was znajdzie tu coś dla siebie.
15 najlepszych książek dla rodziców:
Próbowałam już wszystkiego. Jak radzić sobie z niesfornym dzieckiem bez bicia i krzyku – Isabelle Filliozat
Mam ochotę wręczać tę książkę każdemu rodzicowi i pedagogowi, którego spotkam na swojej drodze, a który ma do czynienia z dzieckiem od 1. do 5 roku życia. To cudowny poradnik, pełen rzetelnej wiedzy, który czyta się niezwykle lekko. Znajdziecie tu krótkie rady, jak radzić sobie z najczęstszymi problemami rodziców: napadami furii, ucieczkami, wrzaskami, biciem, gryzieniem, nieprzestrzeganiem zasad, zbyt długim wychodzeniem z domu, sprzeczkami między rodzeństwem. Autorka zderza trudne zachowania, z tym, co ja uważam za podstawową wiedzę rodziców, czyli rozwojem dziecka.
Rodzicielstwo przez zabawę. Nowe podejście do wychowania – Lawrence J. Cohen
Zabawa to dla dzieci najbardziej naturalna rzecz. Cohen daje gotową receptę na to, jak to wykorzystać i jak za jej pomocą rozwiązywać najczęstsze rodzicielskie problemy by sprostać wyzwaniom. Porusza zagadnienia takie, jak wspomaganie dzieci w budowaniu pewności siebie i wyrażaniu emocji. Jak przetrwać dziecięce „wybuchy”. Jak poradzić sobie z rywalizacją między rodzeństwem. I najważniejsze – jak dbać o siebie! To książka o tym, jak zamiast pokazywać dzieciom, gdzie jest ich miejsce, tworzyć to miejsce obok siebie. To książka dla każdego. Dla tego, który uwielbia bawić się ze swoim dzieckiem i dla tych, którym na myśl o zabawie robi się słabo. Czasem propozycje zawarte w książce mogą wydawać się szalone, ale nawet jeśli ich nie wykorzystacie, to jestem pewna, że skłoni Was do fajnych refleksji.
Książka ma jedną wadę. Niestety nie czyta się jej łatwo, mimo że zawiera wiele interesujących przykładów.
Magia rodzicielstwa. Siedem kroków do wzajemnej bliskości – Hedvig Montgomery
To nie jest książka, która zawiera jakieś magiczne sztuczki, a raczej pokazująca realia i dająca wskazówki, jak się w tej wcale nie łatwej przygodzie odnaleźć i stawać się może nie idealnym, ale na pewno coraz lepszym rodzicem. Jest tu po trochu o wszystkim, napisane w bardzo lekki i rzetelny sposób. A czyta się to w jeden wieczór! Jednak nie polecam tej książki rodzicom, którzy czytają sporo poradników, bo raczej nie znajdziecie tu niczego nowego.
Pozytywna dyscyplina – Jane Nelsen
Uwielbiam pozytywną dyscyplinę za to, że daje konkretne rozwiązania na codzienne trudności. Proponowane metody są proste, logiczne i zgodne z tym, co wiemy o rozwoju dziecka. Jeśli szukacie czegoś praktycznego, to sięgnijcie po pozytywną dyscyplinę, a na pewno się nie rozczarujecie. Tam znajdziecie odpowiedź na pytanie „co robić kiedy…”.
Jak mówić, żeby maluchy nas słuchały. Poradnik przetrwania dla rodziców dzieci w wieku 2–7 lat – Joanna Faber, Julie King
Kolejna książka pełna gotowych wskazówek. Co mówić, jak i kiedy? Jak nauczyć dziecko radzić sobie z uczuciami, jak zachęcić je do współpracy, jak rozwiązywać konflikty, jak chwalić, żeby pochwały były skuteczne? Co, kiedy dziecko nie chce jeść, jak przetrwać zakupy z dzieckiem, co zrobić z kłamstwami i skarżeniem? To tylko początek listy problemów, jakie są opisane w tej książce. Wszystko opatrzone jest cudownymi rysunkami – komiksami, dzięki którym łatwo wrócić do tego, co najważniejsze.
Na zdjęciu widzicie również niebieską część („Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły” Adele Faber, Elaine Mazlish), która teoretycznie jest przeznaczona dla rodziców starszych dzieci, ale warto po nią sięgnąć zaraz po różowej.
Self-Reg. Jak pomóc dziecku (i sobie) nie dać się stresowi i żyć pełnią możliwości – Stuart Shanker, Teresa Barker
Szczerze mówiąc, zastanawiałam się, czy umieszczać tę książkę na mojej liście tych najlepszych. Jest naprawdę genialna. To książka, która daje wskazówki, jak nauczyć dzieci samoregulacji emocji, dzięki czemu mają one mieć możliwość wpływania na swoje zachowanie. Jak usprawniać koncentrację, kontrolować impulsywność, radzić sobie z trudnymi doświadczeniami, frustracją. Ma jednak jedną wadę, czyta się ją dość trudno przez wiele nawiązań do badań naukowych. Wiem, że wielu rodziców nie dało rady przez nią przebrnąć.
Mózg dziecka. Przewodnik dla rodziców – Alvaro Bilbao
Jeśli ciekawi Was, dlaczego dzieci tak się zachowują, chcecie je zrozumieć, to ta pozycja Wam w tym pomoże. Autor opisuje, jak rozwija się mózg i jak wykorzystać tę wiedzę w praktyce. Proponuje narzędzia i techniki adekwatnie do przekazywanej wiedzy, które pomogą wesprzeć rozwój emocjonalny i intelektualny dziecka. Mówi o neuropsychologii w bardzo prosty i przyjazny sposób.
Zintegrowany mózg – zintegrowane dziecko. 12 rewolucyjnych strategii kształtujących umysł twojego dziecka – Daniel J. Siegiel. Tina Payne Bryson
Wiem, że wielu rodziców poszukuje informacji o rozwoju dziecka. W tej książce znajdziecie tabelkę, w której rozpisano etapy rozwoju i wskazówki, jak wspierać dziecko w danym okresie. Każdy rozdział zawiera podsumowanie, dzięki któremu łatwo przypomnieć sobie treści. Pokazuje też, jak prosto mówić o mózgu dzieciom, tak by łatwo było im zrozumieć własne emocje. Jest napisana przystępnym językiem, ale mimo to jest to książka, którą się studiuje, nie czyta. Trzeba więc mieć na nią czas.
Spokojni rodzice, szczęśliwe dzieci. Bliskość zamiast krzyku – Laura Markham
Z tej książki bije spokój! Jest mądra, pięknie wydana i taka idealna do czytania pod kocem z kubkiem herbaty. Znajdziecie tu informacje o tym, jak dbać o emocje – nie tylko dzieci, ale też swoje. Jak budować więź z dzieckiem i wspomagać jego rozwój. Zebrano w niej informacje o rozwoju dziecka i wskazówki, co robić w kryzysowych sytuacjach. Polecam ją tym rodzicom, którzy ciągle krzyczą i stosują kary, a bardzo by chcieli by było inaczej. Jeśli z książki może bić empatia, to z tej zdecydowanie bije. Nie ma tu ani krzty oceniania, za to jest mnóstwo wsparcia!
Dobra relacja. Skrzynka z narzędziami współczesnej rodziny – Małgorzata Musiał
Jeśli czujecie, że chcielibyście wychować swoje dziecko bez kar i nagród, ale nie za bardzo wiecie, co zamiast, to ta książka będzie odpowiedzią. Treść jest osadzona w polskich realiach, wypełniona wieloma przykładami z macierzyństwa autorki. Zawiera propozycje rozwiązań rodzicielskich wyzwań, sposoby formułowania zdań, jakie kierujemy do dziecka. „Dobra relacja” to trochę taki przegląd wszystkiego, co teraz uznaje się za słuszne w wychowaniu dzieci (Porozumienie bez przemocy, Self-reg, rodzicielstwo bliskości) Przede wszystkim jednak, na jej kartach zapisane jest bardzo ważne zdanie, które mówi o tym, że możemy czytać o wielu metodach, ale to tylko od nas zależy, jakie narzędzia z tych poznanych wykorzystamy i które uznamy za właściwe dla naszego dziecka.
„NIE” z miłości. Mądrzy rodzice – silne dzieci – Jesper Juul
Prawda jest taka, że mogłabym tu wymienić wszystkie książki Juula, ale już Wam mówię, dlaczego wybrałam akurat tę jako tę jedną jedyną. To książka o czymś, z czym wielu z nas ma trudność – o stawianiu granic. Autor mówi o różnicy między chęciami, a prawdziwymi potrzebami. Wiem jednak, że to książka nie dla każdego. Jeśli Wy zastanawiacie się, kiedy (w imię stawianych granic) dać dziecku karę, wysłać na karnego jeżyka, co dziecku wolno, a czego nie, to nie znajdziecie tu odpowiedzi. To książka bardziej o rodzicach, niż o dzieciach, i o tym jak mamy zadbać o siebie. Mimo to, jest bardzo wspierająca na etapie każdego „buntu”, z jakim przyjdzie się Wam mierzyć. Jest cieniutka, ma zaledwie 94 strony i dobrze „klepie po plecach”, kiedy brakuje już sił.
(Nie)grzeczni? – Małgorzata Bajko, Monika Janiszewska
Jeśli nie lubicie przedzierać się przez filozoficzne rozważania i lubicie konkrety, to ta książka jest zdecydowanie dla Was! Autorki biorą pod lupę konkretne sytuacje, z jakimi mierzą się rodzice, i pokazują, jak rozumieją je dorośli, a co naprawdę dzieje w głowach dzieci. Znajdziecie tu informacje o rozwoju dziecka podane w taki sposób, jak byście czytali dobrą, zabawną książkę.
Wychowanie bez nagród i kar. Rodzicielstwo bezwarunkowe – Alfie Kohn
Kolejna książka, co do której miałam spore wątpliwości, czy zasługuje na miejsce na tej liście. Jest dość trudna. Autor jest bardzo konkretny, mówi bardzo wprost. Podważa wszystko, w co większość dorosłych wierzy. Spora część książki poświęcona jest temu, by zrozumieć dlaczego to tradycyjne podejście jest złym wyjściem. W drugiej części proponuje alternatywne dla kar i nagród działania. To trudna książka, wymaga zaangażowania, przemyśleń, rozważań. Odkładania na półkę i wracania do niej.
Jak zrozumieć małe dziecko – opracowanie zbiorowe (Wydawnictwo Natuli)
To książka dla rodziców dzieci do 3 roku życia. Obowiązkowa! Mam wrażenie, że mówi o wszystkim, z czym przychodzi nam się mierzyć w tym okresie – o jedzeniu, śnie, odpieluchowaniu, samodzielności, zabawie, metodach wychowawczych. Uwielbiam połączenie rzetelnej wiedzy z prostym językiem.
Przeczytaj też: 10 najlepszych książek o emocjach dla dzieci
Dziecko z bliska. Zbuduj z dzieckiem szczęśliwą relację – Agnieszka Stein
To książka oparta na filozofii rodzicielstwa bliskości i teorii więzi. To całe kompendium wiedzy! Na kolejnych stronach znajdziecie wskazówki dotyczące budowania relacji, uczenia dzieci rozpoznawania i wyrażania emocji, a także dbania o siebie. Książka ma jednak sporo treści skłaniających do refleksji, nie zawsze daje gotowe odpowiedzi, a czytelnik może mieć wrażenie częstych powtórzeń.
A teraz dajcie znać, które z nich czytaliście? Też umieścilibyście je na liście tych „naj”? A może dopisalibyście coś jeszcze?
