Pierwsza klasa to bardzo ważny moment w życiu każdego dziecka. Nowy wychowawca, nowi koledzy, sala przedszkolna zamieniona na ławkę w szkole, dzwonek i oceny. Przyznasz, że sporo tych zmian? Jak możemy, jako rodzice, ułatwić naszym dzieciom ten szkolny start?
Dlaczego dobry start w szkole jest ważny?
Pierwszy rok szkolny to czas pełen wyzwań, ale i nowych, ekscytujących doświadczeń. Od tych pierwszych dni i tygodni często zależy dalsze nastawienie dziecka do przebywania w szkole i uczenia się. Jest to czas, kiedy kształtują się podstawowe nawyki związanez edukacją. Regularne ćwiczenia, przygotowywanie się do lekcji, planowanie i organizacja czasu – wszystko to ma swój początek w pierwszych dniach szkoły. Dobrze ukształtowane nawyki mogą znacząco ułatwić dziecku naukę. Jako rodzice możemy wpłynąć na to, jak naszapociecha przejdzie przez ten okres. Poprzez odpowiednie przygotowanie, wsparcie emocjonalnei budowanie pozytywnych nawyków, możemy pomóc w zaadaptowaniu się do nowej rzeczywistości i czerpaniu radościz nauki. A co konkretnie możesz zrobić, rodzicu?
Różnice między szkołą a przedszkolem
Przygotowanie dziecka do nauki w szkole warto rozpocząć od rozmowy
o podobieństwach i różnicach między przedszkolem i szkołą. Możecie wcześniej odwiedzić
nową placówkę, jeśli jest to możliwe.Wyjaśnij, jak będą wyglądać lekcje, przerwy, jak funkcjonuje system oceniania. Sprawdźcie statut szkoły dziecka – zazwyczaj jest on dostępny na stronie internetowej placówki – i zapoznaj dziecko z jego prawami i obowiązkami. Możecie zrobić to wszystko w formie zabawy, tworząc plakat lub arkusz z tabelą porównawczą poszczególnych elementów. Postaraj się tak przedstawić obraz szkoły, aby nie zniechęcić dziecka do niej. Przedstawienie mu realiów szkolnych w sposób zrozumiałyi przystępny może zredukować lęk przed nieznanym.
Zeszyty, kredki i… co dalej?
Wielu rodziców rozpoczyna przygotowywanie pociechy do edukacji szkolnej od wyposażenia jej w plecak, książki i piórnik. Nie jest to złe podejście, natomiast problem polega na tym, że na zakupie przyborów szkolnych często to przygotowanie się kończy. Wspólne zakupy mogą być świetną okazją do rozmowy o nadchodzącym roku szkolnym. Pozwól dziecku wybrać niektóre z przyborów, co sprawi, że poczuje się bardziej zaangażowane. Przygotujcie wspólnie miejsce do nauki w domu, które będzie ciche, dobrze oświetlone i wolne od rozpraszaczy.
Co musi umieć dziecko, idąc do pierwszej klasy?
Czy przedszkolak, który kończy zerówkę, powinien już czytać? A może wystarczy znajomość liter? I co z pisaniem i liczeniem? To najczęstsze pytania rodziców pierwszoklasistów. Rozwiejmy zatem wątpliwości, posługując się podstawowym dokumentem określającym konkretne obszary wiedzy i umiejętności, jakie powinno posiadać dziecko kończące roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne, czyli tzw. zerówkę.
- Dziecko rozpoznaje litery, którymi jest zainteresowane na skutek zabawy
i spontanicznych odkryć, odczytuje krótkie wyrazy utworzone z poznanych liter w formie napisów drukowanych dotyczące treści znajdujących zastosowanie w codziennej aktywności; - (…) kreśli wybrane litery i cyfry na gładkiej kartce papieru, określa kierunki i miejsca na kartce papieru, rozróżnia stronę lewą i prawą;
- (…) przelicza elementy zbiorów, posługuje się liczebnikami głównymi i porządkowymi, rozpoznaje cyfry oznaczające liczby od 0 do 10, eksperymentuje z tworzeniem kolejnych liczb.
Podsumowując, dziecko nie musi potrafić czytać i pisać, gdy rozpoczyna naukę w klasie pierwszej. Z pewnością jednak znajomość liter i zainteresowanie książkami będą pomocne
w nauce czytania.Co możesz zrobić jako rodzic? Czytaj dziecku książki na głos i wspólnie je omawiajcie.Bądź przykładem: sama czytaj i pokaż, że to też może być przyjemnością. Podczas wycieczek wyszukujcie poznane litery na opakowaniach różnych produktów, tablicach informacyjnych i szyldach sklepów.
Jeśli chcesz poznać wszystkie umiejętności w obszarze społecznym, poznawczym, fizycznym i emocjonalnym, jakie powinno posiadać dziecko kończące zerówkę zgodnie z podstawą programową, to odsyłam do tego krótkiego dokumentu: LINK
To jest ważne przed nauką pisania i czytania
Podczas czytania i pisania bardzo ważną rolę pełni wzrok. Aby mózg dziecka prawidłowo przetworzył to, co jest widziane, potrzebny jest sprawny analizator wzrokowy.
W jego skład wchodzą: oko, nerw wzrokowy i część potyliczna mózgu. Innymi słowy: aby dziecko mogło opanować czytanie, musi potrafić odróżniać od siebie kształty czy litery podobne do siebie (b, d, p, b), skupić swój wzrok i wyodrębnić litery z tła. Zaburzona percepcja wzrokowa wpływa również na umiejętności kaligraficzne – pismo dziecka jest mało czytelne lub nie mieści się w liniaturze.
Jak ćwiczyć percepcję wzrokową? Oto kilka propozycji:
- naśladowanie pozycji czy ruchów drugiej osoby (lub postaci z obrazka),
- zabawa w memory,
- dobieranie par takich samych obrazków,
- dopasowanie cieni do obrazków,
- układanie puzzli,
- budowanie wg wzoru,
- układanie ciągów (np. lalka-miś-auto-lalka-miś-…),
- szukanie różnic na obrazkach,
- zadania typu “Co tu nie pasuje?”.
Aby dziecko było łatwiej osiągnąć sprawność w pisaniu, zaproponuj mu zabawy, które usprawnią koordynację oko-ręka, np.:
- rysowanie farbami/kredą po dużych powierzchniach,
- odrysowywanie szablonów,
- łączenie kropek,
- rysowanie po śladzie,
- zabawy sensoryczne, np. lepienie z ciastoliny.
Jeśli zauważasz u swojej pociechy niechęć związaną z rysowaniem, kolorowaniem, oglądaniem/czytaniem książek, może to być sygnał, aby skonsultować swoje obawy ze specjalistą i sprawdzić, czy wzrok dziecka jest prawidłowy. Taka diagnoza może pomóc uniknąć w przyszłości stresu związanego z trudnościami w czytaniu i pisaniu.
System naczyń połączonych
Aby przygotować dziecko do nauki pisania, potrzebujemy sprawnych palców – to oczywiste. W tym celu potrzebne są sprawna obręcz barkowa i staw łokciowy. Do tego z kolei dziecko potrzebuje silnych mięśni brzucha i grzbietu. Co więcej, prawidłowa postawa i silne mięśnie nóg również wpływają na proces pisania. To, co możesz zrobić, zanim Twojapociecha przekroczy szkolny próg i zasiądzie w ławce, to zapewnienie jej dużej ilości czasu na aktywność fizyczną, zabawy w przyrodzie, na boisku czy placu zabaw.
Odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna i wystarczająca ilość snu są kluczowe dla dobrego funkcjonowania dziecka. Dbaj o to, aby dziecko spożywało zdrowe posiłki, miało czas na zabawę na świeżym powietrzu oraz codziennie spało odpowiednią ilość godzin. Zdrowe ciało sprzyja lepszemu samopoczuciu i koncentracji w szkole.
Przeczytaj też: Jak usprawniać dziecięcą koncentracje?
Koniec, który może być początkiem
Zazwyczaj mówiąc o przygotowaniu do szkolnej przygody, mówi się o dziecku, zapominając w tym procesie o rodzicach. Zachęcam jednak do tego, aby przeznaczyć chwilę na refleksję i zadać sobie kilka pytań:
- jakie są moje przekonania dotyczące szkoły?
- jakie są wartości moje i mojej rodziny?
- czego chcę dla swojego dziecka?
- czego oczekuję od szkoły/nauczycieli/edukacji?
- jakie są mocne i słabe strony mojego dziecka?
- gdzie jest granica mojej odpowiedzialności za edukację dziecka, a za co odpowiada samo dziecko?
I pamiętaj, że uczniowie, którzy widzą, że rodzice są pozytywnie nastawieni do szkoły, sami chętniej do niej chodzą i angażują się w naukę.
Autorka artykułu: Natalia Mizerska – pedagog, tutorka, trenerka zajęć dla dzieci (Sensoplastyka, Logosensoryka, Matematyka Sensoryczna) oraz technik efektywnej nauki.
Z wykształcenia nauczycielka przedszkolna i wczesnoszkolna. Od 13 lat pracuje z dziećmi i młodzieżą podczas zajęć grupowych i indywidualnych rozwijając ich kreatywność, trenując pamięć i odkrywając ich mocne strony. Pisze artykuły, prowadzi szkolenia i konsultacje dla rodziców, tworzy profil na Instagramie @nataliamizerska. Studiuje również dietetykę. Prywatnie: mama dwójki dzieci, pasjonatka wiedzy o mózgu, polskich gór i gotowania.
