Kiedy powinien usiąść? Moje dziecko nie układa puzzli, czy to normalne? Kiedy powinien zacząć kolorować? Czy to normalne, że moja córka jeszcze nie potrafi rysować szlaczków? W rozmach z rodzicami pytania o normy rozwojowe padają bardzo często. Dziś o tym kiedy i co powinno dziecko.
Słowa „powinno” używam jednak z dużą ostrożnością, bo może splatać figle. Tabelki i wytyczne mogą wywierać na rodzicach niepotrzebną presję. Wiem też, że mają one dobrą moc. Pomagają monitorować rozwój dzieci i wyłapywać ewentualne trudności. Są jednak dużym uproszczeniem i punktem wyjścia dla specjalistów.. Stanie z boku i powtarzanie, że „każde dziecko rozwija się w swoim tempie” i ignorowanie norm rozwojowych może sprawić, że przeoczymy coś ważnego. Dlatego warto monitorować, nie panikować i konsultować się kiedy coś nas niepokoi.
Kiedy mówimy o rozwoju dzieci myślimy o kilku sferach: ruchowej, językowej, poznawczej, społeczno-emocjonalnej. Bywa często tak, ze kiedy jedna sfera rozwoju przyśpiesza inna spowalnia, albo mamy nawet wrażenie, że obserwujemy regres. Raczej więc nie skupiamy się na jednym punkcie, a patrzymy na dziecko całościowo, obserwując czy rozwój przebiega harmonijnie.
Informacje, która zawarłam poniżej są wielkim uproszczeniem i mogą być wskazówkę do tego co może nam zapalić lampkę alarmową, albo jakie aktywności możemy proponować naszemu dziecku
Normy rozwojowe
6msc
Motoryka duża: unosi się na przedramionach leżąc na brzuchu
Motoryka mała: Potrząsa grzechotką,
Język: patrzy na osobę, która do niego mówi, śmieje się, powtarza sylaby
Funkcje poznawcze: Uderza przedmiotami o siebie, szuka przedmiotów, które spadły
Rozwój społeczno-emocjonalny: uśmiecha się szukając kontaktu, nawiązuje kontakt wzrokowy, preferuje osoby, które zna
9msc
Motoryka duża: Przekręca się, stabilnie siedzi, podejmuje próby raczkowania
Motoryka mała: Łapie przedmioty samymi palcami, bez udziału dłoni, uderza zabawkami o siebie
Język: Reaguje na „nie”, patrzy na nazywane przez dorosłego przedmioty, wielokrotnie powtarza sylaby
Funkcje poznawcze: Szuka schowanych przedmiotów
Rozwój społeczno-emocjonalny: trudność z rozstaniem z opiekunem, odczytuje barwę emocjonalną wypowiedzi, płacze-gaworzy aby uzyskać uwagę
12msc
Motoryka duża: siada, raczkuje, podciąga się do pozycji stojącej, łapie piłkę, którą kulamy
Motoryka mała: Chwyt kciukiem i palcem wskazującym, odwraca kartki książki
Język: Reaguje na swoje imię, rozumie podstawowe polecenia, naśladuje, pokazuje różne gesty: klaskanie, pa-pa, pierwsze słowa
Funkcje poznawcze: odkrywa związki przyczynowo-skutkowe np. naciska guzik żeby coś się zadziało
Rozwój społeczno-emocjonalny: bawi się w akuku, pokazuje przedmioty
18msc
Motoryka duża: samodzielnie chodzi, schodzi i wchodzi ze schodów trzymając się poręczy
Motoryka mała: wkłada klocki do sortera, buduje wieżę z 3 klocków, bazgrze ołówkiem
Język: pokazuje części ciała, wykonuje proste polecenia, potrząsa głową odmawiając
Funkcje poznawcze: naśladuje stosowanie przedmiotów, wie że szczotka służy do czesania, miotła do zamiatania
Rozwój społeczno-emocjonalny: naśladuje rówieśników, buduje wspólne pole uwagi
2lata
Motoryka duża: biega, skacze, kopie, wchodzi po schodach
Motoryka mała: buduje wierzę z 6 klocków, podejmuje próby samodzielnego ubrania się, posługuje się łyżką, dopasowuje brakującą połówkę obrazka, odkręca przykrywki, wskazuje nazywane ilustracje
Język: buduje zdania z dwóch słów, przesyła całusy, przybija piątkę, rozpoznaje znajome melodie
Funkcje poznawcze: bawi się na niby, dobiera ilustracje do przedmiotu
Rozwój społeczno-emocjonalny: pociesza innych, zaczyna interesować się równieśnikami
3lata
Motoryka duża: pedałuje na rowerku trzykołowym, wchodzi po schodach dając nogi naprzemiennie, omija przeszkody podczas biegu, idzie na palcach przez 3 metry
Motoryka mała: Rysuje kółka, kreski pionowe i poziome, używa kubka otwartego, samodzielnie się rozbiera, przelewa wodę z kubka nie rozlewając jej, składa kartkę na pół, nawleka duże koraliki
Język: buduje 3-4 wyrazowe zdania, mowa zrozumiała w 75%
Funkcje poznawcze: zna kolory, liczy do dwóch, układa puzzle 3-4 elementowe, łączy pierwsze kategorie (jedzenie, zwierzęta(
Rozwój społeczno-emocjonalny: łatwo rozstaje się z opiekunem, odgrywa role, mówi o swoich uczuciach, podejmuje zabawy w dom
4lata
Motoryka duża: Podskakuje, idzie do tyłu wzdłuż linii, przynosi wodę w kubku nie rozlewając jej, rzuca piłkę znad głowy
Motoryka mała: Rysuje ludzi składających się z dwóch-czterech elementów, przecina papier na pół, rozwija cukierki, odpina i zapina guziki, lepi kulkę z plasteliny
Język: Opowiada zdarzenia z przeszłości, żartuje, tworzy zdania poprawne gramatycznie,
Funkcje poznawcze: Liczy 4 przedmioty, zna przeciwieństwa, wie że inni mogą mieć odmienne zdanie
Rozwój społeczno-emocjonalny: ma ulubionych przyjaciół, wyraża empatię, odgrywa role, również te nieistniejące jak superbohaterowie, prowadzi dyskusje
5lat
Motoryka duża: łapie piłkę, stoi na jednej nodze przez 10 sekund, przeskakuje przedmioty, huśta się
Motoryka mała: rysuje kwadraty, ludzi składających się z 10 elementów, koloruje nie wyjeżdżając za linię, wycina po lini
Język: Posługuje się czasem przyszłym, mowa jest w pełni zrozumiała
Funkcje poznawcze: zna kolory, potrafi się podpisać, liczy do 10
Rozwój społeczno-emocjonalny: rozmawia o emocjach, kładzie nacisk na zasady
6lat
Motoryka duża: skacze przez linie, skacze naprzemiennie, sprawnie biega, skacze, wspina się, chodzi po linie noga za nogą
Motoryka mała: sprawnie rysuje, wiąże sznurówki, zwija wstążkę w rulon, wycina nożyczkami koło, odwzorowuje szlaczki (falbanki, pętelki)
Język: rozumie i stosuje przyimki (pod, obok, pomiędzy) opowiada o obrazku zgadując co mogło wydarzyć się wcześniej, a co później
Funkcje poznawcze: układa 8 elementowe układanki (cięte prostą linią), wyszukuje różnice na obrazku, układa mozaiki według wzoru, określa kierunki
Rozwój społeczno-emocjonalny: chce być w centrum zainteresowania, potrzeba współzawodnictwa, wygrywania
Co wpływa na rozwój dziecka?
Łatwiej byłoby opowiedzieć co nie wpływa J To na co mamy największy wpływ to relacja jaką tworzymy z naszym dzieckiem i umożliwianie mu doświadczeń. Dzieci chcą się rozwijać, zdobywać nowe umiejętności, próbować, doświadczać. Naszą rolą jest nie przeszkadzać, a stworzyć ku temu odpowiednie warunki. Nie możemy oczekiwać, że 4 latek będzie potrafił używać nożyczek jeśli dotąd za każdym razem kiedy próbował ich dotknąć wołaliśmy: nie, bo się skaleczysz! Dzieci zdecydowanie lepiej uczą się kiedy są szczęśliwe, kiedy rzeczy, których próbują są dla nich przyjemne. Warto więc zadbać o atmosferę.
Kiedy ktoś pyta mnie: czy mam się martwić, że moje dziecko jeszcze nie potrafi….? Odpowiadam, że na pewno trzeba to sprawdzić! Lepiej usłyszeć od specjalisty, że jest dobrze, niż przegapić coś ważnego.
O rozwoju psychicznym, emocjonalnym i zachowaniach typowych dla danego wieku możecie przeczytać TUTAJ
Na podstawie:
https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/98430,wiek-wystepowania-kamieni-milowych-we-wczesnej-ocenie-rozwoju-dziecka
Skarbek K., Wrońska I.: Diagnoza i wspomaganie rozwoju psychoruchowego dziecka w wieku przedszkolnym, 2018, Wydawnictwo Bliżej Przedszkola
Sidney M. Baker, Louise Bates Ames i inni: Rozwój psychiczny dziecka, 2018, Wydawnictwo GWP
Cieszyńska J, Korendo M. Wczesna interwencja terapeutyczna, 2007, Wydawnictwo Edukacyjne Kraków
