Jak budować odporność dzieci

Jak budować odporność dzieci

W tym artykule dowiecie się, dlaczego dzieci chorują oraz poznacie trzy filary wzmacniania ich odporności!

Czy wiecie, że maluchy w wieku żłobkowo–przedszkolnym łapią średnio dwie infekcje kataralne na miesiąc? Szczególnie w okresie jesienno–zimowym. Jeśli przyjmiemy, że katar trwa od 7 do 10 dni, możemy mieć wrażenie, że nasza pociecha jest wiecznie chora. To na szczęście nie oznacza jeszcze poważnych zaburzeń odporności.

Chorując, dzieci budują swoją odporność. Tworzą w ten sposób swoistą bazę sposobów walki z infekcjami. Po każdej chorobie we krwi pojawiają się nowe immunoglobuliny, a my możemy powiedzieć maluchowi: „Twoja baza wirusów została zaktualizowana”.

Budowanie odporności to proces…

Pamiętam, jak mój syn Noe często chorował. Najtrudniejsze były pierwsze trzy lata. Mimo że „teoretycznie” chodził do żłobka, były miesiące, że mogliśmy zliczyć na palcach jednej ręki dni, w które udało mu się faktycznie dotrzeć do placówki. Jednak z każdą infekcją Noe uodparniał się, jego organizm uczył się, jak lepiej sobie radzić z przeziębieniem, a my uczyliśmy naszego synka dobrze smarkać i efektywnie kaszleć. Ostatecznie choroby skończyły się dokładnie w dniu pójścia do przedszkola.

Nie da się wychować malucha bez zarazków, a – co udowodnione – trzymanie dzieci pod kloszem wcale nie wpływa dobrze na ich rozwój i odporność.

Trzy filary wzmacniania odporności:

Wykluczenie chorób współistniejących lub… ich właściwe leczenie

Do najczęstszych chorób mogących obniżać odporność należą m.in. alergie, problemy laryngologiczne (np. przerost migdałka gardłowego), anemia, czy nieleczona próchnica.

Z reguły nie ma konieczności wykonywania maluchowi szczegółowych badań krwi, wystarczy porozmawiać z rodzicami i odpowiedzieć na szereg pytań: m.in. czy aktualnie występują u malucha objawy alergii, czy występowały w okresie niemowlęcym, czy rodzice są lub byli alergikami; jak zwykle przebiegają infekcje, od czego się zaczynają, czy obserwujemy sezonowość przeziębień, czy dziecko chrapie w nocy, czy miewa otwartą buzię, czy często choruje na uszy, czy jest ospałe/senne, czy w rodzinie występują jakieś choroby? Dopiero po dobrze zebranym wywiadzie pediatra dobiera odpowiednią diagnostykę. Może rozważyć wykonanie morfologii z rozmazem, IgE całkowite, badanie kału w kierunku pasożytów albo wydać skierowanie do laryngologa…

Dieta, woda, aktywność, stres, sen

  • DIETA:

Zróżnicowana dieta, bogata w warzywa i owoce, to nie tylko pusty frazes, ale bardzo istotna sprawa. Dobrze odżywione dziecko dużo lepiej radzi sobie z infekcjami. Dobrze wiemy, że nadmiar cukru w dziecięcym menu działa prozapalnie – przy takiej diecie zwykły katar może przekształcić się z cieknącego strumyczka w pełno wymiarową Niagarę (PMID: 30283410).

Warto również zatroszczyć się, aby w jadłospisie dziecka pojawiały się produkty działające przeciwzapalnie: kurkuma, imbir, czosnek, cebula czy szafran.

  • WODA:

Do skutecznej walki z infekcjami organizm potrzebuje wody. Aby zmyć patogeny z błony śluzowej, dziecko musi być dobrze nawodnione. Warto zatroszczyć się, aby maluch miał cały czas dostęp do wody i uczyć go częstego sięgania po butelkę czy bidon. Uważajcie jednak na soki – one, oprócz nawodnienia, niosą za sobą dużą ilość cukru i kcal i dlatego są jedną z najczęstszych przyczyn otyłości wśród dzieci.

  • AKTYWNOŚĆ FIZYCZNA:

Aby wzmacniać odporność, nie trzeba być atletą. Udowodniono, że regularny, częsty, średnio intensywny wysiłek skraca czas trwania infekcji o 3,8 dnia i zmniejsza intensywność objawów o 40–50% (PMID: 31193280). Chodzi tutaj o regularne spacery, bieganie po podwórku czy jazdę na rowerze. Pamiętajcie, że jednorazowe wypady w góry, aby przy okazji weekendu nadrobić zaległości z tygodnia, mogą przynieść całkowicie odwrotny skutek i skończyć się infekcją. Dużo lepiej stopniowo zwiększać intensywność wysiłku, robiąc to regularnie 3–4 razy w tygodniu – na tym m.in. poleganie hartowanie dzieci.

  • SEN:

Tak, to prawda, że dzieci rosną w nocy – hormon wzrostu jest wytwarzany, aż w 90% w nocy. Czas snu służy również do regeneracji, wyłączana jest funkcja trawienna, a nieprzespane noce powodują znaczący wzrost poziom kortyzolu – czyli hormonu stresu. (PMID: 35726558).

  • STRES:

Jak wpływa stres na organizm, każdy z nas dorosłych dobrze wie. Oczywiście ciężko jest unikać sytuacji stresowych, ale warto być świadomym, że konflikty rodzinne, rozwód, przeprowadzka, a nawet… krzyczenie na dzieci i (uwaga!) nadmierna ambicja rodziców, wyzwalają duży stres u naszych pociech.

Suplementy diety

Na rynku znajdziecie mnóstwo preparatów na odporność. Nie ma co ukrywać, że firmy farmaceutyczne robią na tym niezły biznes. Zdesperowani rodzice kupią wszystko, aby tylko pomóc swojemu dziecku. To bardzo piękne, ale lepiej nie dać się zrobić w przysłowiowego balona – warto oprzeć swoje wybory na badaniach naukowych. Okazuję się bowiem, że niektóre preparaty w ogólnie nie działają.

Wybrałem dla Was kilka suplementów, które mają najlepsze wyniki w badaniach naukowych:

  • Witamina D

Suplementacja witaminy D zmniejsza ryzyko ostrej infekcji dróg oddechowych o 42% u wszystkich systematycznie suplementujących 1. (PMID: 28202713).

Dawkowanie:

Od urodzenia do 6. miesiąca życia – dawka 400 IU/dobę (max: 1000 IU/dobę)

Od 6. do 12. miesiąca życia – dawka 400–600 IU/dobę, (max: 1000 IU/dobę)

Dzieci od 1 – 10 lat – dawka 600–1000 IU/dobę (max: 2000 IU/dobę)

Dorośli – dawka 1000–2000 IU/dobę (max: 4000 IU/dobę)

UWAGA: Nie przekraczajcie dawek maksymalnych! Po pierwsze większa dawka wcale nie jest lepsza, bo liczy się regularność, a po drugie w ten sposób można nabawić się kamicy nerkowej.

  • Kwasy tłuszczowe omega–3

Dziecko powinno zjadać 1–2 porcje tłustych ryb tygodniowo. To zapewnia pełne zapotrzebowanie na wielonienasycone kwasy tłuszczowe. Jeśli to niemożliwe, to spokojnie znajdziecie je w formie kapsułek lub w postaci oleju czy tranu. Dla alergików dobrze się sprawdzi olej z czarnuszki. Kwasy Omega–3 (EPA, DHA) działają uodparniająco, zmniejszają stan zapalny, usprawniają przebudową tkanek po infekcjach dróg oddechowych (co ważne po sezonie infekcyjnym), poprawiają ostrość widzenia i jakość snu.

  • Pre– i probiotyki

To szczególnie istotne, jeśli Wasze dziecko przyjmowało antybiotyk w sezonie zimowym. Dobrze uzupełniona flora bakteryjna zmniejsza ryzyko infekcji górnych dróg oddechowych trwających dłużej niż 3 dni o 34–43% (PMID: 19896252). Jeśli to możliwe, warto dostarczać probiotyki w formie jogurtów lub kiszonek. Jeśli sięgacie po gotowy suplement, warto zadbać, aby był to probiotyk Lactobacillus GG lub Saccharomyces baulardi.

Przeczytaj też: Co dawać dzieciom do jedzenia, żeby budować ich odporność

  • Lizaty bakteryjne

Lizaty bakteryjne to rodzaj „szczepionki doustnej” skierowanej na naukę układu odpornościowego walki z najczęstszymi bakteriami powodującymi infekcję górnych dróg oddechowych – gardła, ucha, zatok. Ich skuteczność jest bardzo wysoka: zmniejszają częstość infekcji o 35% procent, a całkowity czas trwania choroby o 2 dni. (PMID: 33405321).

Są to preparaty na receptę, więc decyzję o konieczności włączenia należy przedyskutować z Waszym pediatrą.

  • i inne…

Preparatów na rynku jest bardzo dużo. Czarny bez czy B–glukan wypadają bardzo dobrze w statystykach naukowych, ale np. suplementacja witaminy C w ogóle się nie sprawdza. Rutynowe przyjmowanie witaminy C w dużych ilościach nie jest uzasadnione, ba… może być nawet groźne(!). Witamina C jest przydatna dla osób narażonych na krótkie okresy intensywnego wysiłku fizycznego (PMID: 23440782), czyli np. gdy wrócimy przemoknięci po wycieczce górskiej.

Autor artykułu: Łukasz Grzywacz – Lekarz z powołania, specjalista w dziedzinie pediatrii, szczęśliwy mąż, tata wspaniałego syna Noego

Swoją wiedzę i doświadczenie zdobywałem w Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie, a obecnie leczę dzieci w moich rodzinnych stronach w Bielsku-Białej.  Serdecznie zapraszam Was na mój kanał @tatapediatra, a także na stronę kursy.tatapediatra.pl

Znajdziecie tam m.in. darmowy webinar o katarze oraz pełny kurs „Jak odbudować odporność po ciężkim sezonie infekcyjnym”.

Shopping Cart