Dlaczego przedszkolak wraca zmęczony?

Bywają takie dni, że rodzic przyjeżdża po dziecko do przedszkola i zamiast rozentuzjazmowanego malucha, który radośnie referuje przebieg całego dnia, odbiera markotnego, słaniającego się na nogach kilkulatka. Dlaczego tak się dzieje? Dlaczego przedszkolak wraca zmęczony pobytem w placówce? Czy zabawa z rówieśnikami naprawdę może być męcząca?

Autorką wpisu jest Patrycja Nowak – nauczyciel wychowania przedszkolnego, autorka bloga Przedszkojak.

Na pytanie: „Co dzieci robią w przedszkolu?” ogromna większość rodziców odpowiedziałaby automatycznie: „Bawią się”. Takie stwierdzenie jest oczywiście zgodne z prawdą, bo ta zabawa faktycznie się tam odbywa, ale czy tylko? Gdyby dzieci przez cały dzień się bawiły, to czym byłyby takie zmęczone? Przecież zabawa to ich naturalna aktywność, a podczas niej czują się jak ryba w wodzie! Chciałabym przybliżyć ci harmonogram dnia przedszkolaka i zwrócić uwagę na to, z czym na co dzień mierzą się dzieci w czasie pobytu w przedszkolu.

Jak wygląda dzień w przedszkolu?

Każde przedszkole (i każda grupa w nim) funkcjonuje według ściśle określonego planu dnia. Ten plan uwzględnia wszelkie aktywności z zakresu samoobsługi, ale też edukację, swobodną zabawę i inne istotne momenty dnia. Czy każde przedszkole działa według tego samego harmonogramu? Nie. Plan dnia jest z reguły ściśle związany z godzinami posiłków, ale będzie się różnił w zależności od placówki. Coś, co jest niezmienne to czas zajęć edukacyjnych, które odbywają się w godzinach porannych, po śniadaniu, bo wtedy dzieci mają najwięcej energii i aktywnie chłoną nowe informacje.

Kliknij tutaj i zobacz przykładowy harmonogram dnia grupy pięciolatków. Przyjrzyj się, proszę, czynnościom umieszczonym w tabeli i przedziałom czasowym określającym ich czas trwania.

Co bezpośrednio wpływa na zmęczenie Przedszkolaków?

Na podstawie kilku lat pracy z dziećmi na stanowisku nauczyciela wychowania przedszkolnego, korzystając z własnego doświadczenia i obserwacji, zebrałam wszystkie znane mi przyczyny zmęczenia dzieci i omówiłam je pokrótce niżej.

Napięty harmonogram dnia

Jak już mogłaś się zorientować, analizując ramowy rozkład dnia, w przedszkolu naprawdę dużo się dzieje. Mimo że niektóre fragmenty dnia umożliwiają dzieciom szeroko rozumiany odpoczynek i zwolnienie tempa, to sama ilość aktywności i następujących po sobie zadań mogą naprawdę zmęczyć. Niektóre przedszkolaki biorą też udział w zajęciach dodatkowych, które wymagają od nich koncentracji i zaangażowania.

Wczesne pobudki

Żeby odstawić malucha do przedszkola na czas i zdążyć dotrzeć do pracy, niektórzy rodzice muszą go wyciągać z łóżka nawet o 5:00 rano. Niejednokrotnie dostarczają zaspanego malca dokładnie w momencie otwarcia przedszkola, a zimą jest jeszcze o tej porze całkiem ciemno. Nawet jeśli przedszkolak przyzwyczai się do tak wczesnych pobudek, nic dziwnego, że o 17:00, po dwunastu naprawdę aktywnie spędzonych godzinach jest zmęczony i pada z nóg.

Przeczytaj też: Adaptacja w przedszkolu. 5 mitów dotyczących adaptacji

Aktywność fizyczna

Wydaje się, że dzieci w wieku przedszkolnym odpoczywają w czasie aktywności ruchowych i nie są w stanie długo usiedzieć w miejscu. Większość faktycznie lubi taki sposób na spędzanie czasu, ale są dzieci, dla których poranne zabawy ruchowe, gimnastyka, pobyt na placu zabaw i judo w ciągu jednego dnia to naprawdę zbyt wiele.

Aktywność poznawcza (umysłowa)

Dzieci bardzo dużo czasu poświęcają zabawie, ale właśnie podczas zabawy, zwłaszcza tej kierowanej, zdobywają nową wiedzę i doskonalą swoje umiejętności. Nauczyciele proponują przedszkolakom zadania rozwijające mowę i myślenie, pamięć i logikę, umiejętności językowe i matematyczne. Dodatkowo codziennie wplatane są zabawy w języku angielskim. W wielu przedszkolach coraz częściej organizowane są dodatkowe spotkania, warsztaty i zajęcia edukacyjne. Tak wiele aktywności wymagających wytężenia umysłu i rozwijania jego funkcji może wpływać na ogólne samopoczucie dziecka na koniec dnia.

Długi pobyt w przedszkolu

Ze względu na godziny pracy rodziców, brak innych osób z rodziny upoważnionych do odbioru dziecka i dojazd z pracy do przedszkola, duża grupa przedszkolaków spędza w placówce czas od otwarcia do zamknięcia, a więc nawet do 10 godzin.

Hałas

Wszyscy doskonale wiemy, że permanentny hałas niesamowicie męczy. Mimo obowiązujących w przedszkolu zasad, które nakazują zabawę w ciszy, brak krzyków i biegania po sali, mimo nieustannego ich przypominania i czuwaniem nauczyciela nad sytuacją w sali, nie da się wyeliminować hałasu, jaki generuje grupa dzieci. Całodzienny pobyt w takich warunkach jest męczący dla dorosłych pracujących w przedszkolu, więc nic dziwnego, że potrafi wyczerpać również maluchy.

Przebodźcowanie

O zbyt dużej ilości bodźców i ich wpływie na dziecięcy mózg i jego percepcję wiedzą nie tylko nauczyciele, ale też rodzice. Jednak przedszkolna sala wypełniona kolorowymi pomocami i zabawkami, ściany obwieszone pracami plastycznymi dzieci i planszami edukacyjnymi, szyby okienne wyklejone dekoracjami, tęczowy dywan i meble w różnorodnych kolorach mogą sprawiać, że dziecko spędzające w takich warunkach kilka godzin dziennie będzie się czuło tym przytłoczone.

Brak leżakowania

Niektóre dzieci, zwłaszcza po mocno aktywnym momencie dnia (rozegranym meczu piłkarskim czy zajęciach tanecznych), potrzebują drzemki, bo podczas niej najszybciej się regenerują. W większości przedszkoli leżakowanie organizuje się jednak wyłącznie w grupie trzylatków, a dzieci w starszych grupach mają czas na wyciszenie się i odpoczynek jedynie chwilę po obiedzie.

Głód

Nie zawsze przedszkolny jadłospis uwzględnia wyłącznie ulubione potrawy Twojego Przedszkolaka. Bywa, że nie chce próbować nowych smaków i odmawia jedzenia, co skutkuje tym, że jest cały dzień tylko o śniadaniu. Od uczucia głodu do zmęczenia jest naprawdę blisko.

Rozwijająca się infekcja

Może być tak, że poczucie osłabienia i senności u dziecka nie wynika wyłącznie z aktywności podejmowanych w ciągu dnia, ale wiąże się z rozwijającą się w małym organizmie infekcją. Bądź czujna na wszelkie objawy zwiastujące chorobę u dziecka i stwórz mu najlepsze warunki powrotu do zdrowia i pełni sił.

Wspieraj, nie wymagaj

Całodzienny pobyt dziecka w przedszkolu można śmiało porównać do pobytu nastolatka w szkole czy dorosłego w miejscu pracy. Mimo że aktywności są różne, a wymagania stawiane przed nimi inne, ilość zaangażowania i podejmowanych działań jest podobna. Weź pod uwagę też to, że przedszkolak nie ma do dyspozycji wagarów, ani urlopu!

Co możesz więc zrobić, żeby poprawić samopoczucie twojego zmęczonego pobytem w przedszkolu kilkulatka?

Zaakceptuj ten stan – zamiast kierować do dziecka komunikat „Coś Ty taki zmęczony?” lub „A czym Ty się tak dzisiaj zmęczyłeś?” pokaż mu, że ma prawo być zmęczone i w pełni to rozumiesz.
Pozwól mu na krótką drzemkę – nie obawiaj się, że jak maluch przymknie oczy na kilkadziesiąt minut to nie będzie spał pół nocy.
Zaproponuj aktywności, które wyciszają – najlepsze będzie czytanie książki, słuchanie muzyki relaksacyjnej, kąpiel, masażyki czy po prostu przytulanie.
Odpuść aktywności zaplanowane na popołudnie – jeśli zamierzałaś wziąć dzieci jeszcze dzisiaj do sali zabaw, galerii handlowej, na rower czy do dziadków, odłóż te plany na inny dzień.
Zaproponuj coś pożywnego do jedzenia – z pełnym brzuszkiem maluch szybciej wróci do pełni sił.
Jeśli jest taka potrzeba, zaaplikuj odpowiednie leki.

Gdy Przedszkolak wraca zmęczony

Jeśli zgłaszając się po przedszkolaka do placówki zauważysz ten stan, zdejmij z niego wszelkie „musisz” i „powinieneś”. Również w kwestii odpowiedniego zachowania. Zmęczenie może się objawiać bardzo różnie. Pamiętaj, że maluch przez cały dzień próbował dostosować się do zasad panujących w przedszkolu i ich przestrzegać.

Mam nadzieję, że dzięki temu, że już wiesz, jak wygląda dzień w przedszkolu i z jakim wydatkiem energetycznym może się wiązać, będziesz lepiej rozpoznawać i rozumieć emocje i samopoczucie twojego przedszkolaka. Będziesz również odpowiednio na nie reagować, stwarzając mu optymalne warunki do odpoczynku, którego może potrzebować.

Patrycja Nowak –pedagog, nauczyciel wychowania przedszkolnego, animator zabaw dziecięcych, mama rocznego chłopca. Jestem zdania, że dobra współpraca z rodzicami ma ogromny wpływ na prawidłowy rozwój dziecka w okresie przedszkolnym. Mając na uwadze ten kontakt, chcąc edukować i rozjaśniać kwestie związane z przedszkolem, stworzyłam portal dla rodziców – przedszkojak.pl